احتمالا پاپ زمانی که از کوچه ای معمولی و تنگ که عبور همزمان و کنار یکدیگر چند نفر در آن امکان پذیر نیست با مغازه هایی با کرکره هایی پائین کشیده و درب هایی چوبی که با فروشگاه های لوکس مملو از جنس ها و برند های جهانی فاصله بسیار دارند، خیابان و خانه هایی که هیچ ویژگی متمایزی از دیگر بخش های عراق ندارند و شبیه همه جای دیگر شهر هستند، به خانه ای ساده، با دربی نه چندان بلند و بدون هرگونه تجملات و در نهایت سادگی در جنب حرم امیرالمومنین علی (ع) وارد شد، تا این اندازه جمع سادگی، دوری از تجملات و تشریفات، در عین نفوذ و علاقه را در ذهن نداشت.

هر دو چهره مذهبی در اتاق ساده آیت الله سیستانی و بر روی نیمکتی ساده تر، بدون هر گونه تجملات و تشریفات نشستند و با یکدیگر بدون حضور خبرنگاران به گفتگو پرداختند.

عراق، سوریه و منطقه امروز از زخم های تروریسم و داعش رنج های فراوانی را در سینه دارند که همه با هر گرایش و دینی اعم از شیعیان، اهل سنت، مسیحیان و ... را آزرده کرده است.

شهدای گرانقدری در مسیر دفاع از این ملت مظلوم در منطقه از سردار سلیمانی و ابو مهدی المهندس تا تمامی سرداران و سربازان مدافع حرم تقدیم شد تا آرامش و امنیت برقرار باشد و این رهبر دینی بتواند به عراق و شهرهای مختلف آن سفر نماید به امید آن که او هم بتواند در راستای برقراری صلح و امنیت گام بردارد.

به راستی اگر این فداکاری ها نبود بی تردید امروز جهان در جای جای خود و از جمله در اروپا نیز شاهد حضور تروریست ها و جنایات فراوان آنان می بود. مقاصد سفر پاپ در عراق روزگاری توسط داعش اشغال و به ویرانه ای از طمع دشمنان در تخریب و نابودی مبدل گردید اما با حماسه آفرینی های مدافعان حرم از حضور تروریست ها پاک سازی شد.

گفتگوی دینی و تعاملات فرهنگی بی تردید ضرورت امروز جهان در تقویت و تحکیم صلح و آرامش بوده و هست و هر روز این مهم تاثیرگذارتر و مهم تر جلوه می کند، گفتگوهایی که می تواند با تاکید بر اشتراکات و دوری از تفرقه و تفاوت ها در راستای رفع سوء تفاهمات گام بردارد و مسیری جدید را برای مقابله با افراطی گری و خشونت بگشاید.

در تمام این سال ها، ایران سیاست تقریبی و گفتگوهای بین الادیانی را دنبال نموده و همواره تاکید دارد که دشمنان بر تفرقه و جدایی پیروان ادیان و مذاهب با هدف ایجاد درگیری به ویژه در منطقه حساس و ویژه ای مانند خاورمیانه دمیده اند. مهم است تا این سفر بتواند چنین برداشتی را دریافت کند که پیروان واقعی ادیان از هر گرایشی در منطقه و به ویژه اسلام واقعی و پیروان راستین و حقیقی آن و نه آنان که به اسم دین جنایت می آفرینند، طالب صلح، دوستی، برادری، امنیت و آرامش هستند و توطئه گران با جنگ های نیابتی و به اسم دین، خشونت و افراط گرائی را با هدف تضعیف کشورهای منطقه دنبال می کنند و لذا رهبران دینی می بایست در مسیر تفاهم و تعامل بیشتر و تنویر افکار و اذهان گام بردارند.

و اما به بهانه سفر پاپ به عراق اضافه باید کرد که از دوم تا پنجم آذرماه ۱۳۹۵ دهمین دور گفتگوهای اسلام و مسیحیت (این گفتگوها پس از آن نیز ادامه یافت) با میزبانی شورای پاپی گفتگوی ادیان واتیکان و موضوع «افراط‌گرایی و خشونت به نام دین؛ کدام رویکرد به دین؟» در چهار بخش افراط گرایی و خشونت به نام دین، دلایل حامیان و عاملان آن، موضع و پاسخ دین(نقطه نظرات)، رویکرد خردمندانه به دین: نشان امید برای بشریت مجروح (رویکردها)، بشریت و خانه مشترک آن، سهم دین برای داشتن جهانی بهتر(چشم انداز) برگزار شد و همچنین برای دیدار با پاپ فرانسیس، به همراه دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس شورای سیاستگذاری ادیان به ایتالیا و واتیکان سفر کردیم تا تلاش و گامی دیگر در جهت تقویت تعاملات و همکاری های بین الادیانی محقق گردد و این روند امروز همچنان با تاکید بر گفتگوی ادیان و فرهنگ ها ادامه دارد.

در سفر ایتالیا و واتیکان آن چه بسیار به چشم می آمد ساختمان های قدیمی و تاریخی بود که آن را به مانند موزه ای بزرگ در فضای باز مبدل می کرد.

هیئت ایرانی به ریاست دکتر ابراهیمی برای ملاقات با رهبر کاتولیک های جهان، پاپ فرانسیس و پس از نشست ها و گفتگوهای انجام شده، روز چهارشنبه ۳ آذرماه ۱۳۹۵در رم  پایتخت ایتالیا به کشور واتیکان وارد شد، دولت ـ شهری که با ۴۴ هکتار مساحت و حدود ۲۰۰۰ نفر جمعیت در مرکز شهر رم قرار دارد.

 دقایقی پس از ورود و گذر از میان ساختمان ها و بناهایی تاریخی و قدیمی و نگهبانانی که لباس های تشریفاتی و سنتی خاص و تاریخی این کشور را با رنگ های روشن بر تن کرده بودند، در سالن نسبتا وسیع دیدارهای پاپ که تابلوی بزرگی هم در پشت جایگاه وی و هم در اطراف دیگر سالن نصب شده بود حضور پیدا کردیم.

دور تا دور سالن به صورت نیم دایره صندلی ها چیده شده بودند و دقایقی بعد پاپ وارد شد و با ریاست سازمان احوال پرسی کرد و خیر مقدم گفت و به اتفاق یکدیگر و با معرفی دکتر ابراهیمی با تک تک اعضای هیئت ایرانی هم به صورت جداگانه احوالپرسی نمود و دست داد.

پاپ در سخنانی از این اقدام در گفتگوی اسلام و مسیحیت تقدیر کرد و با اشاره به علاقه مندی خود به فرهنگ ایران و احساس قرابتی که با آن دارد از جمع هیئت ایرانی خواست تا او را دعا کنند و این همان جمله ای بود که دکتر ابراهیمی ترکمان هم بیان کرد و تصریح نمود این گفتگوها فرصت مغتنمی است تا با تاکید بر اشتراکات دینی و توسعه همکاری های مشترک بتوان زمینه را برای ایجاد صلح و ثبات در جهان فراهم نمود.

پایان این دیدار هم عکس یادگاری دسته جمعی بود و اکبر قولی که آن روزها رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا و امروز معاون بین الملل سازمان است، احساس آرامش نمود که این دور گفتگوها هم به خوبی و در بهترین سطح و شکل برگزار گردید.

به خوبی در چهره همه حضار از پاپ و هیئت مسیحی تا دکتر ابراهیمی، علماء، محققان و روحانیون همراه وی آرامش،  اعتقاد و تاکید بر جایگاه ادیان در رفع منازعات با شرط فهم درست و درک دقیق وجود داشت، همان که امروز هم ضرورت انکارناپذیر و نیاز جهان در مفاهمه و تعامل و برتری دیپلماسی فرهنگی و دینی است و می تواند به عنوان مولفه ای مهم در گره گشایی و ایجاد فضایی بهتر مهیا نماید.

هم در ماموریت فیلیپین به عنوان رایزن فرهنگی گفتگوهای دینی اسلام و مسیحیت را دنبال کردم (۳ دوره) و هم در ژاپن و در سال ابتدایی حضور در این کشور، گفتگوی دینی را به عنوان فصل جدیدی در تعاملات و ارتباطات فرهنگی دو کشور که سابقه چندانی نداشت پیگیری نمودم و اولین دور رسمی این گفتگوها با عنوان "خانواده در اسلام و شینتو" با حضور جناب آقای دکتر ابراهیمی در شهر ایسه مقدس ترین و مهمترین شهر شینتوئی از سوی رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ برگزار شد.

 در این گفتگو، دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای عالی ادیان، حجت الاسلام و المسلمین دکترحکیم اللهی نماینده مقام معظم رهبری در اندونزی، حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم ساوادا اسلام شناس و بنده از ایران و دکتر شیمی زو رئیس دانشگاه کوگاکان، دکتر تاکاشی ماتسوموتو مدیر گروه مطالعات شینتویی دانشگاه کوگاکان، دکتر ماساناری ایتایی استاد مرکز توسعه آموزشی دانشگاه کوگاکان و معاون رئیس، عالی مقام هیتوشی اوکائیچی رئیس پژوهشکده سازمان معابد شینتوئی(ایزدکده های) ژاپن، عالی مقام تاتسومی یوشیکاوا از مقامات عالی رتبه –مقام نه گی-  شینتو (ایزدکده) ایسه، دکتر هاروئو ساکورائی استاد تحصیلات تکمیلی دانشگاه کوگاکان و دکتر سانو استاد دانشگاه ریوکوکو و اسلام شناس از ژاپن به ارائه مقاله و سخنرانی پرداختند.

 این برنامه با همکاری مرکز گفتگوی ادیان و فرهنگ های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، معبد ایسه به عنوان مهمترین و مقدس ترین معبد شینتوئی و دانشگاه کوگاکان مهمترین مرکز تربیت و آموزش شینتوئی در شهر ایسه برگزار شد و  آشنایی و شناخت بهتری در زمینه های مختلف ایجاد شد.

پاپ را حدود سه سال بعد در روز دوشنبه ۴ آذر ۱۳۹۸ ساعت ۱۶:۰۰ بار دیگر در توکیو  و در جمع حدود ۵۰ هزار نفری که در مجموعه ورزشی بیسبال (Tokyo dome) جمع شده بودند دیدم که پس از ناکازاکی و هیروشیما به پایتخت سومین کشور بزرگ صنعتی، اولین کشور توسعه یافته غیر اروپایی و تنها کشوری که طعم تلخ سلاح هسته ای را لمس کرده است آمده بود و ایستاده بر اتومبیل ویژه حدود ۲۰ دقیقه در میان مردم و در راهروهای مختلف حرکت می کرد و برخی مواقع نیز از اتومبیل پیاده و در میان مردم حضور می یافت و به ابراز احساسات آنان پاسخ می داد و پس از سخنرانی وی در خصوص صلح و دوستی و ...، مراسم مذهبی و دعا هم برگزار شد.

پاپ فرانسیس در زمان جوانی که در آمریکای لاتین زندگی می کرد، آرزو داشت که به عنوان مبلغ به ژاپن سفر نماید و نهایتا پس از پاپ سنت جان پائول دوم که در سال ۱۸۹۱ به ژاپن سفر کرده بود و باگذشت حدود ۳۸ سال به آرزوی دیرینه خود جامه عمل پوشاند و به ژاپن آمد.

جورج ماریو برگوگلیو (پاپ فرانسیس) زمانی که ۲۱ سال داشت به عارضه ذات الریه دچار شد و به مدت سه روز در شرایط بحرانی به سر برد و به سختی از عمل جراحی جان سالم به در برد اما بخشی از ریه سمت راست خود را نیز از دست داد و البته این تجربه دردناک، ایمان او به خدا را عمیق تر کرد اما مجبور شد از آرزوی خود برای سفر به ژاپن به عنوان مبلغ مسیحی نیز دست بکشد و درخواست او به دلیل نگرانی برای سلامتی در انجام این سفر، رد شد.

پاپ فرانسیس اولین پاپی است که از انجمن عیسی مسیح انتخاب شده که این انجمن در قرن شانزدهم در ژاپن فعالیت های اصلی و تبلیغی را بر عهده داشته است و در واقع  اولین پاپ غیر اروپایی از حدود ۱۶۰۰ سال قبل تاکنون است.

در سال ۱۵۴۹ فرانسیس خاویر اولین مبلغ مسیحی بود که به ژاپن آمد و این دین را به مردم معرفی نمود و با ورود او غسل تعمید رونق گرفت و ژاپن تا اوایل قرن هفدهم، حدود ۳۰۰۰۰۰ مسیحی و پیرو داشت.

هر چند که در ابتدا و در دوره توگوکاوا، شوگون ها و فرمانداران نظامی به مبلغین مسیحی و بازرگانان پرتغالی اجازه رفت و آمد و حضور در ژاپن را دادند اما در سال ۱۶۱۴ مسیحیت را ممنوع اعلام و محدودیت هایی اعمال شد و سرانجام، ژاپن به انزوای بیش از ۲۱۰ ساله خود پایان داد و مراودات خود را با کشورهای مختلف آغاز نمود و از این زمان هم فعالیت برای مسیحیان فراهم تر شد.

در این میان ناگازاکی، یکی از پایه های اصلی مبلغین مسیحی در قرن ۱۶ و ۱۷ به شمار می رفت و سفر پاپ به ژاپن نیز از ای شهر آغاز گردید.

پاپ فرانسیس علاوه بر ژاپن که همزمان با تایلند انجام شده بود تا آن زمان در آسیا، به کشورهایی مانند میانمار، فیلیپین، سری لانکا و کره جنوبی هم سفر نمود و اصولا تا قبل از او، رهبران واتیکان توجه بسیار کمی به آفریقا و آسیا داشتند و این در حالی است که پاپ بندیکت شانزدهم در طول دوره رهبری خود به هیچ کشور آسیایی سفر نکرد.

به هر شکل آنچه اهمیت دارد این که ادیان الهی و پیروان راستین آنان همواره در جهت صلح و دوستی گام برداشته و رهبران ادیان نیز می بایست با تنویر افکار عمومی، در راستای برادری، دوستی و آرامش پیروان گام بردارند و مفاهمه و تعامل را در اولویت قرار دهند.

حسین دیوسالار رایزن فرهنگی ایران در ژاپن

پی نوشت ها:

۱. پاپ به بغداد، نجف، اربیل، موصل ، قرقوش و ناصریه مرکز استان ذی‌قار سفر کرد.

۲. عکس دسته جمعی پایان اولین دور گفتگوهای اسلام و شینتو با موضوع "جایگاه خانواده در اسلام و شینتو"در شهر مقدس ایسه(۲۰بهمن۱۳۹۷)

۳. مراسم مذهبی و دیدار پاپ با مردم در توکیو در مجموعه ورزشی بیسبال (Tokyo dome)

۴. سخنرانی سنت جان پاول دوم در ۲۵ فوریه ۱۹۸۱ در پارک یادبود صلح هیروشیما (۳۸ سال قبل)

۵. تصویری منتسب به فرانسیس خاویر اولین مبلغ مسیحی در موره شهر کوبه که این دین را برای اولین بار به ژاپن معرفی کرد